เช้าวันนี้เป็นเช้าที่จิตใจของดิฉันไม่เป็นปกติสุขนัก เพราะมีเรื่องที่ต้องจัดการให้ลุล่วงโดยไม่มั่นใจในความสำเร็จ อีกทั้งยังกังวลจนไม่มีสมาธิ เนื่องจากรู้ว่า เหลือเวลาน้อย แต่ก็พยายามตั้งสมาธิด้วยการทำชีวิตให้เป็นปกติ ไม่รีบลนลาน และออกมานั่งอ่านหนังสือเงียบๆในสวนหลังบ้าน ดูลมพัดใบไม้
นั่งสบตากับต้นพญานาคราช ต้นไม้เล็กๆชื่อน่าเกรงขาม สายพันธุ์เดียวกับตะบองเพชร รูปทรงต้นดูแล้วเขาว่าเหมือนเกล็ดพญานาค คนให้มาเขาบอกว่า ช่วยไล่งู เพราะนาคเป็นลูกพี่ของงู ปลูกต้นไม้นี้ไว้ งูจะเกรงใจ คิดดูแล้วไม่ต่างอะไรกับการคบคนใหญ่คนโตเอาไว้อวดเบ่ง
งูกับต้นไม้ใบหญ้าเป็นของคู่กัน งูที่ผ่านไปมาและอาศัยอยู่ในบริเวณบ้านมีหลายชนิด แต่ที่เห็นบ่อยคืองูเขียวตัวยาวๆ ที่มาเลื้อยเกี่ยวโชว์ลีลาอยู่ตามกิ่งหูกระจง และต้นมะม่วง
บ้านของดิฉันเป็นโฮมออฟฟิศที่ทำงานด้านสื่อสารมวลชน บ่อยครั้งมีแหล่งข่าวคนสำคัญให้เกียรติมาให้สัมภาษณ์ที่บ้าน มีบางคราวที่ดิฉันนั่งคุยกับแหล่งข่าวไปพลาง ดูงูไปพลาง จนแหล่งข่าวที่มาให้สัมภาษณ์เห็นสายตาของดิฉันเหม่อมองไปนอกหน้าต่างบ่อยๆ ก็สงสัยว่า มองอะไร พอเขามองตามเห็นงูตัวยาวๆนอนเล่นอยู่บนกิ่งไม้ใกล้หน้าต่าง ก็ตกอกตกใจ และคิดว่าดิฉันจะต้องหาไม้มาไล่ตี
แต่เปล่า…ดิฉันเพียงแต่บอกแม่บ้านให้ร้องไล่มันไม่ให้ทำเนียนเลื้อยเข้ามาในบ้านเท่านั้นเอง ส่วนมันจะเลือกอยู่บนต้นมะม่วง ชงโค มะพร้าว หรือหูกระจง ดิฉันก็ไม่ก้าวก่าย อีกทั้งไม่เห็นความจำเป็นที่มันจะต้องตาย โดยไม่ได้ทำให้ใครเดือดร้อน
งูไม่จำเป็นต้องถูกฆ่าตายทุกครั้งที่คนเจอ เพียงเพราะว่า “มันเป็นงู”
ดิฉันเชื่อว่า งูมีสิทธิ์เป็นงู เท่าที่คนมีสิทธิ์เป็นคน
แม้มนุษย์จะเป็นผู้ทำลายและสร้างอะไรๆขึ้นมาในโลกนี้เต็มไปหมด ก็ไม่ได้หมายความว่า เราเป็นเจ้าของโลก และเป็นผู้ตัดสินว่า สิ่งมีชีวิตใดสมควรอยู่ สิ่งมีชีวิตใด…สมควรตาย
คนกับสัตว์หลายๆชนิดและพืชต่างกันอย่างชัดเจนอยู่อย่างหนึ่ง นั่นคือ คนเป็นสิ่งมีชีวิตที่เชื่อว่า เราจำเป็นต้องมีผู้ปกครอง เช่นเดียวกับสิ่งมีชีวิตที่เป็นสัตว์สังคมทั้งหลาย เช่น สิงโต ลิง มดปลวก ผึ้ง ฯลฯ ที่ต้องมีการวางระดับชั้นอำนาจเป็นปิระมิด เพื่อปกครองสมาชิกในฝูงให้ดำเนินชีวิตไปตามทิศทางที่ชนชั้นปกครองเห็นสมควร และได้ประโยชน์สูงสุด
แต่ดิฉันพิจารณาดูงูแล้ว คิดเอาเองว่า มันคงไม่ใช่สัตว์สังคม เพราะไม่ค่อยจะเห็นงูอยู่รวมกันเป็นฝูง ไม่เคยเห็นงูมาเข้าแถวตอนเช้า หรือเลื้อยตามๆกัน ยกเว้นในฤดูผสมพันธุ์ กับงูเก็งกอง หรืองูที่ไปไหนไม่ได้เพราะติดอยู่บนหัวแม่นางเมดูซาผู้แสนอาภัพ
เรื่องเล่าทั้งหลายที่เกี่ยวกับงู มักให้งูเป็นสัญลักษณ์ที่น่าเกลียดน่ากลัว แต่ลึกๆก็น่าสงสาร ไม่ว่าจะเป็นเรื่องนางพญางูขาว หรือเรื่องเมดูซา ซึ่งเป็นเรื่องที่แสดงถึงความอยุติธรรม โดยเฉพาะเมดูซาหัวงูนั้นเธอน่าสงสารที่สุด เพราะก่อนจะมามีรูปลักษณ์ที่ใครๆรังเกียจเดียดฉันท์ เธอเคยเป็นสาวงาม แต่ความงามของเมดูซานั้น นอกจากจะไม่ได้มีรางวัลเป็นมงกุฎนางงามแล้ว ยังนำภัยมาถึงตัว วันหนึ่งเมดูซาคนสวยได้ไปบูชาเทพเอเทน่ายังวิหารของเอเทน่า แล้วบังเอิญเทพโพไซดอน เห็นเมดูซาที่มีหน้าตาสวยงามมาก ต้องการครอบครองเมดูซาเป็นของตน จึงใช้กำลังขืนใจเมดูซ่า อาเทน่าเห็นดังนั้นจึงใส่ความเมดูซาว่า เธอได้ลบหลู่เอเทน่าในวิหารศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้ และสาปเมดูซาให้กลายเป็นมารร้ายหน้าตาน่าเกลียด อีกทั้งยังสาปให้ผมสวยงามของเมดูซาเป็นงูเต็มหัว เมดูซาต้องได้รับความอับอาย และโกรธแค้นจึงได้ใช้ความเกลียดชังนั้นมาเป็นพลังในการสาปคนที่มองหน้าเธอให้กลายเป็นหินไป เพื่อตอบแทนสิ่งที่ทำให้เธอกลายเป็นเช่นนี้ เมดูซาผู้น่าสงสารจึงถูกจดจำในฐานะนางมารร้ายที่น่ากลัวสุดๆตนนึงในตำนานกรีกทั้งที่เธอเป็นผู้ถูกกระทำแท้ๆ
ความซวยของเมดูซาคือเธอต้องอยู่ภายใต้ระบอบการปกครองที่ไร้ความเป็นธรรม จึงต้องรับผลการตัดสินจากผู้มีอำนาจที่มีมิฉาทิฐิ ถ้าเธอเป็นงู ที่ไม่มีโครงสร้างสังคมแบบปีระมิด ก็คงจะไม่ซวยแบบนี้
งูจึงเป็นอิสรชนที่อยู่เหนือหรือนอกเงื่อนไขกติกาการปกครองที่ถูกสมมุติขึ้น แม้มนุษย์จะตั้งให้งูจงอาง หรืองูเห่าเป็นเจ้าแห่งงู หรืองูราชา แต่ดูเหมือนงูทั้งหลายจะไม่ได้ตระหนักถึงโครงสร้างการปกครองหรือยศถาบรรดาศักดิ์เหล่านั้น
แม้กระทั่งการแต่งตั้งให้พญานาคราช เป็นผู้ปกครองสูงสุดเหนือกว่างูทุกชนชั้น ดิฉันก็ไม่แน่ใจนักว่า บรรดางูรากหญ้า อย่างงูดิน งูเขียว งูสิง หรืองูมีระดับอย่างงูเหลือมตัวยาวเท่าโคนขาที่นานทีปีหนจะมานอนอาบแดดอยู่บนกำแพงหลังบ้าน มันจะรับรู้ในโครงสร้างของระบอบนาคาธิปไตยนี้ด้วยหรือไม่ มิพักต้องคิดไกลไปถึงงูหางกระดิ่งที่แอริโซน่า หรืออนาคอนดาในป่าอเมซอน ซึ่งอยู่นอกขอบเขตการปกครอง
แต่เพราะดิฉันเป็นสัตว์คนละพันธุ์กับงู ผู้เป็นอิสรชน จะเชื่อไม่เชื่อยังไง การปลูกพญานาคราชเอาไว้โดยสัญชาติตามสายพันธุ์ของดิฉัน ย่อมทำให้อุ่นใจว่า งูคงเกรงใจ ไม่เลื้อยเข้าบ้าน … การคบพญานาคเอาไว้ข่มงู เป็นธรรมดาของมนุษย์
ต่อให้ไม่รู้ว่า นาคหรือพญานาคมีจริงหรือไม่ ก็ตามที
